(TN) Cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu vào đầu thế kỷ XXI trên nền tảng của cuộc cách mạng số.
Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 là sự hội tụ của các lĩnh vực công nghệ hiện đại, bao gồm: công nghệ sinh học, IoT (Internet vạn vật), công nghệ nano, công nghệ kỹ thuật số (ADP), in 3D, trí tuệ nhân tạo (AI),… Công nghiệp 4.0 đã và đang trở thành xu hướng biến đổi của bối cảnh xã hội toàn cầu.
Công nghệ số với cốt lõi là phần cứng, phần mềm và mạng máy tính không phải là gì mới mẻ, nhưng điểm đột phá so với cách mạng công nghiệp lần thứ ba là ở chỗ chúng có độ phức tạp và tích hợp ngày càng cao.
Thuật ngữ “Công nghiệp 4.0” bắt đầu từ dự án trong Chiến lược Công nghệ cao của Chính phủ Đức, thuật ngữ được sử dụng lần đầu vào năm 2011 tại Hội chợ Hannover; chính thức nhận diện khái niệm, nội hàm tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lần thứ 46 vào ngày 20/01/2016.
Hiện tại, Công nghiệp 4.0 không còn là dự án thuộc khuôn khổ của Đức. Thuật ngữ này đã trở thành chủ đề chung của nhiều quốc gia và trở thành nền tảng quan trọng của cuộc sống hiện đại bây giờ.
Về bản chất, cuộc cách mạng này không phải là cuộc cách mạng “vật chất” như ba cuộc cách mạng trước, mà là cuộc cách mạng số, sử dụng trí tuệ nhân tạo để điều khiển và làm máy móc kết nối với nhau.
Một số phát minh của cách mạng Công nghiệp lần thứ 4
Có thể sắp xếp các xu hướng của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào ba nhóm: vật chất, kỹ thuật số và sinh học. Cả ba đều liên quan chặt chẽ với nhau và mỗi công nghệ lại hưởng lợi ích từ các công nghệ khác dựa trên những khám phá và tiến bộ mà chúng tạo ra. Sau đây là một số phát minh của công nghiệp lần thứ 4:
Xe tự hành
Xe không người lái đang là tin nổi bật nhưng hiện đã có nhiều phương tiện tự hành khác từ xe tải, thiết bị bay điều khiển từ xa, máy bay, và thuyền. Khi các công nghệ như cảm biến và trí tuệ nhân tạo phát triển, năng lực của các phương tiện tự hành này tiến bộ rất nhanh.
In 3D
Còn gọi là chế tạo kiểu đắp dần, công nghệ in 3D tạo ra một vật thể bằng cách in từng lớp chồng lên nhau từ một bản vẽ hay mô hình số ba chiều. Công nghệ này trái ngược với chế tạo kiểu bớt dần, là cách sản xuất truyền thống từ trước tới nay, nghĩa là cắt gọt dần từng lớp vật liệu cho đến khi có được hình dạng như ý.
Robot tiên tiến
Cho tới gần đây, việc sử dụng robot chỉ giới hạn ở các công việc được kiểm soát chặt chẽ trong những ngành đặc thù như công nghiệp ôtô. Tuy nhiên, ngày nay robot được sử dụng ngày càng nhiều trong tất cả các lĩnh vực và cho nhiều nhiệm vụ khác nhau, từ canh tác chính xác đến điều dưỡng. Tiến bộ nhanh chóng trong ngành robot sẽ sớm biến việc cộng tác giữa con người và máy móc thành hiện thực được sử dụng hàng ngày.
Vật liệu mới
Với những đặc tính mới mà chỉ vài năm trước còn rất hoang đường, các vật liệu mới đang được đưa ra thị trường. Nhìn chung, chúng nhẹ hơn, chắc hơn, có thể tái chế và có khả năng thích ứng. Hiện nay, có nhiều ứng dụng cho vật liệu thông minh có khả năng tự lành hoặc tự làm sạch, kim loại có trí nhớ để trở lại hình dạng ban đầu, gốm và pha lê có thể biến áp lực thành năng lượng, v.v.
Internet vạn vật (IoT)
Còn được gọi là “Internet kết nối vạn vật”. Dưới dạng đơn giản nhất, nó có thể được mô tả như mối quan hệ giữa các sự vật (các sản phẩm, dịch vụ, địa điểm, v.v.) và con người, được hình thành nhờ sự kết nối của nhiều công nghệ và nhiều nền tảng khác nhau.
IoT giúp doanh nghiệp thu thập dữ liệu khách hàng dựa trên các sản phẩm được kết nối liên tục. Vì vậy, bạn sẽ đánh giá hành vi khách hàng tốt hơn để điều chỉnh chiến lược tiếp thị phù hợp.
Cơ sở dữ liệu lớn (Big Data)
Big Data là một thuật ngữ phản ánh việc xử lý một tập hợp dữ liệu rất lớn và phức tạp mà các ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý được. Dữ liệu lớn bao gồm các thách thức như phân tích, thu thập, giám sát dữ liệu, tìm kiếm, chia sẻ, lưu trữ, truyền nhận, trực quan, truy vấn và tính riêng tư. Thuật ngữ này thường chỉ đơn giản đề cập đến việc sử dụng các phân tích dự báo, phân tích hành vi người dùng, hoặc một số phương pháp phân tích dữ liệu tiên tiến khác trích xuất giá trị từ dữ liệu mà ít khi đề cập đến kích thước của bộ dữ liệu.
Chuỗi khối/Tiền ảo (Blockchain/ Bitcoin)
Blockchain (chuỗi khối) là một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Blockchain được thiết kế để chống lại việc thay đổi của dữ liệu, một khi dữ liệu đã được mạng lưới chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được.
Bitcoin và các đồng tiền ảo được tạo ra dựa trên ý tưởng về một hệ thống phân phối đáng tin cậy được gọi là chuỗi khối, một cách kiểm chứng các giao dịch đáng tin cậy theo cơ chế phân phối.
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence)
Trí tuệ nhân tạo là hệ thống máy tính thể hiện hành vi đòi hỏi trí thông minh.
Trí tuệ nhân tạo là trí tuệ phát sinh bởi máy móc, đối lập với trí tuệ tự nhiên phát sinh bởi con người và các loài vật. Theo đó, khái niệm trí tuệ nhân tạo được áp dụng khi máy móc bắt chước được các chức năng lý trí gắn với trí tuệ con người, ví dụ như học hỏi hay giải quyết vấn đề.
Năng lượng tái tạo/Công nghệ sạch (Renewable Energy/Clean-tech)
Năng lượng tái tạo hay năng lượng tái sinh là năng lượng từ những nguồn liên tục được tạo ra mà theo chuẩn mực của con người là vô hạn như năng lượng mặt trời, gió, mưa, thủy triều, sóng và địa nhiệt. Công nghệ sạch là quy trình công nghệ hoặc giải pháp kỹ thuật không gây ô nhiễm môi trường, thải hoặc phát ra ở mức thấp nhất chất gây ô nhiễm môi trường.
Các công nghệ tài chính mới (FinTech)
FinTech là viết tắt của từ financial technology (công nghệ trong tài chính). FinTech được sử dụng chung cho tất cả các công ty sử dụng Internet, điện thoại di động, công nghệ điện toán đám mây và các phần mềm mã nguồn mở nhằm mục đích nâng cao hiệu quả của hoạt động ngân hàng và đầu tư.
Thương mại điện tử (E-Commerce)
Thương mại điện tử là việc tiến hành một phần hay toàn bộ hoạt động kinh doanh bằng các phương tiện điện tử. Có thể hiểu thương mại điện tử là việc mua, bán sản phẩm hay dịch vụ thông qua Internet và các phương tiện điện tử khác. Các giao dịch này bao gồm tất cả các hoạt động như: giao dịch, mua bán, thanh toán, đặt hàng, quảng cáo và giao hàng…
Công nghệ sinh học/Biến đổi gen (Biotechnology/Genetics)
Những cải tiến trong chỉnh sửa bộ gen, liệu pháp gen và các dạng khác của thao tác di truyền và sinh học tổng hợp dẫn đến bổ sung đăng ký các loài động vật được sắp xếp trình tự cũng như DNA của con người, việc tạo ra các sinh vật không tồn tại trước đó và sửa đổi vi sinh vật. Các ứng dụng y tế, nông nghiệp và công nghiệp, bao gồm tích hợp chúng với các tiến bộ điện tử và máy tính. Những tiến bộ này sẽ không chỉ tạo ra tác động sâu rộng tới y học mà còn tới nông nghiệp và sản xuất nhiên liệu sinh học.
